ANH TÔI
Kính viếng hương hồn
Anh Nguyễn Văn Lệ
Em về thắp nén tâm hương
Hiu hiu ,bảng lảng ,khói sương anh về
Cái chân giả vương bùn quê
Dáng đi cà nhắc ‘’đề huề’’ như xưa…
Anh nằm dưới cỏ, xim mua
Vải nhãn trĩu quả ,đung đưa ngọt ngào
Núi đồi trùng điệp lao xao
Đất thiêng ôm trọn anh vào quê hương
Một chân gửi lại chiến trường
Bạn Lào gom lượm bên đường –mồ chung
Thời thanh xuân anh vẫy vùng
Đánh Điện Biên Phủ kiên trung dẫn đầu ‘1’
Núi rừng Tây bắc hiểm sâu
Thượng Lào tiễu phỉ cứng đầu Vàng Pao…
Thương binh bước thấp bước cao
Về quê anh lại tìm vào rừng xanh
Vợ con ,họ mạc thương anh
Một nhà xa cách ,nay thành đoàn viên
Đói no con hiếu, vợ hiền
Vết chân tròn lại mọc lên sắn bùi
Nhớ anh ,em những ngậm ngùi
Lỡ đò nửa mếu ,nửa vui –bến Hàn
Đêm đông rét buốt tận gan
Ba chân vừa đủ trong làn tải gai…’2’
Anh nằm đây phỉ chí trai
Song song mộ chị kề vai chẳng lìa
Cái chân ở chiến trường kia
Bạn Lào hương khói từ khi …anh còn
11/2011
TÔ TUYẾT
‘
Ghi chú;
1-Nhập ngũ 1952 .Tham
gia chiến dịchĐiện Biên Phủ
1954 Sau đó tiễu phỉ ở
Lào và bị thương cụt chân ở Lào
2-Bến đò Hàn gần Tp
Hải Dương,Thời chống Mỹ bến đò
rất sơ sài .Nhá nhem
tối đò ngừng chở .Anh em tôi lỡ đò,
đêm đông giá rét.Hai
anh em chỉ có một bao tải gai chứa
đủ ba chân chống
rét.Anh cười nói:’’may quá tôi cụt 1 chân
nếu không anh em mình
lại nhường nhau suốt đêm thì
khổ…’’
ĐÔI ĐIỀU SUY NGHĨ VỀ
HÌNH ẢNH
NGƯỜI THƯƠNG BINH
TRONG BÀI
THƠ ‘’ANH TÔI ‘’CỦA TÔ
TUYẾT
Nhà giáo Đỗ Đình Hòe
Hình ảnh những người thương binh trong
chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng
đất nước luôn hiện lên đẹp đẽ và giầu tinh thần chiến đấu hy sinh trong nhiều
bài thơ ,nhất là những bài thơ của các tác giả là Cựu chiến binh .Hình ảnh của
người thương binh trong bài thơ ‘’Anh tôi’’của tác giả Tô Tuyết ngoài cái đẹp
chung còn có những nét riêng với tình tiết độc đáo và có tính biểu hiện cao đó
trước hết là người chiến sĩ quân đội xông pha bom đạn trên nhiều chiến
trường,đối với nhiều kẻ thù ,với muôn vàn khó khăn gian khổ ngay
từ thời trai trẻ;
Thời
thanh xuân anh vẫy vùng
Đánh
Điện Biên Phủ kiên trung dẫn đầu
Núi
rừng Tây Bắc hiểm sâu
Thượng
Lào tiễu phỉ cứng đầu Vàng Pao
Trong cuộc chiến đấu ác liệt ấy ,anh đã
để lại một phần thân thể trên đất bạn Lào;
Một
chân gửi lại chiến trường
Bạn
Lào gom lượm bên đường –mồ chung
Chiến tranh qua đi, hòa bình trở
lại,thực hiện lời dạy của Bác Hồ ‘’Thương binh tàn nhưng không phế’’ anh lại
tiếp tục chiến đấu trên mặt trận mới, lao động sản xuất xây dựng quê hương;
Thương
binh bước thấp bước cao
Về
quê anh lại tìm vào rừng xanh
….
Đói no ,con hiếu
,vợ hiền
Vết chân tròn
lại mọc lên sắn bùi
Hình ảnh mang tính ẩn dụ;’’Vết chân tròn
lại mọc lên sắn bùi’’ diễn tả rất sâu sắc súc tích quá trình lao động gian khổ
để có hạt gạo ,củ sắn cho cuộc sống .Đằng sau vết chân tròn ấy là biết bao mồ
hôi công sức người thương binh đã đổ ra trong thời bình. Với lối kể chuyện chân
thực,Tô Tuyết cũng khá thành công khi diễn tả cảm súc của mình về người anh ,
người thương binh trong cuộc sống.Đó là lòng yêu quý ,kính trọng, nhớ thương da
diết;
Em
về thắp nén tâm hương
Hiu
hiu bảng lảng,khói sương anh về
Hình
ảnh người thương binh hiện ra thật chân
thực mang nét đẹp riêng;Cái chân giả dính đầy bùn đất do lao động không ngừng.
Cụt một chân mà khi đi dáng vẫn ‘’đề huề’’ thì chỉ còn người giầu nghị lực rèn
luyện, lạc quan, quen với vất vả mới có được;
Cái
chân giả vương bùn quê
Dáng
đi cà nhắc ‘’đề huề’’ như xưa
Đặc
biệt xúc động là kỷ niệm về một chuyến đi ;
Nhớ
anh em những ngậm ngùi
Lỡ
đò nửa mếu ,nửa vui –Bến Hàn
Đêm
đông rét buốt thấu gan
Ba
chân vừa đủ trong làn tải gai
Tác giả đã chọn được hình ảnh đắt giá và
độc đáo ;Hai người chỉ còn ba chân,
trong đó có một chân còn lại của người thương binh ,vừa đúc trong một bao tải gai chống rét .Suốt đêm đông giá
rét tiếng cười của họ thật sảng khoái ‘’May quá tôi chỉ còn một chân, nếu không
anh em ta lại phải nhường nhau suốt đêm thì khổ….’’Chỉ có những người tràn đầy
tinh thần lạc quan, yêu đời, luôn tự hào về sự hy sinh mất mát của mình mới có
thể có được ý nghĩ trong sáng như vậy. Câu kết của bài thơ cũng rất hàm súc:
Anh
nằm đây phỉ chí trai
Song
song mộ chị kề vai chẳng lìa
Cái
chân ở chiến trường kia
Bạn Lào hương khói từ khi anh …còn
Hình ảnh rất giầu tính biểu tượng.Sự
chung thủy trọn vẹn nghĩa tình là tính
cách của anh. Anh đã không tiếc máu xương chiến đấu với tinh thần quốc tế cao
cả. Đã để lại một phần cơ thể trên đất bạn. Các bạn Lào cũng không quên, luôn
hương khói cho phần cơ thể của anh. Nếu phải chọn một
hình ảnh nào biểu trưng cho tình bạn chiến đấu thủy chung Việt Lào, thì đây là
một hình ảnh đẹp. Thơ giản dị nhưng có sức truyền cảm mạnh mẽ là như vậy.
Bài
thơ tuy còn đôi chỗ chưa trọn vẹn trong cách bố cục , sử dụng vần điệu, dùng
từ…nhưng vẫn là một trong những điểm sáng của tập thơ.Đó là một nén tâm nhang
thắp lên tưởng niệm cho những người con đã hy sinh vì Tổ quốc, vì tình bạn quốc
tế Việt Lào mẫu mực thủy chung.
